نماز در بهائیت

در “اقدس” می گوید: (قد فصّلنا الصلوة فی ورقة اخری طوبی لمن عمل بما امر به من لدن مالک الرقاب) کیفیت نماز را در ورقه دیگری شرح دادیم؛ خوشا بر کسی که عمل کند به وظائف خود که از جانب مالک رقاب معین شده است.[5]

در “گنجینه ی احکام” از لوح “عبدالبهاء” نقل می کند: ای ثابت بر پیمان، در خصوص صلات نه رکعتی سؤال فرموده اید، آن صلات با کتبی از آثار در دست ناقضان (میرزا محمد علی غصن اکبر) گرفتار؛ تا کی حضرت پروردگار عظیم، یوسف را از چاه تاریک و تار بدر آرد، انّ فی هذا لحزنٌ عظیم لعبد البهاء، منحصر بآن نه جمیع امانات این عبد را مرکز نقض سرقت نموده.[6]

در رساله ی سؤال و جواب بر خلاف قول گذشته نقل می کند که: آنچه در کتاب “اقدس” نازل نماز دیگر است؛ و لکن نظر به حکمت در سنین قبل، بعضی احکام کتاب “اقدس” که از جمله آن نماز است در ورقه دیگری نوشته و آن ورقه با آثار مبارکه، به جهت حفظ و نگهداری آن، به جهتی از جهات ارسال شده بود و بعد این نماز سه رکعتی نازل شد.[7]

شگفت انگیز تر این است که، نمازی که “میرزا بهاء” در “اقدس” نازل کرده است، حتی پسرش “عباس افندی” هم خصوصیات آن را نفهمیده بوده، و بلکه هنوز به مرحله اجرا در زمان خود “بهاء” نیز، گذارده نشده بود.

آنچه که از عبارات “میرزا بهاء” به دست می آید این است که: در مرتبه اول که می خواست آیات نماز را در “اقدس” نازل کند، می نویسد: (قد کتب علیکم الصلوة تسع رکعات لله منزل الآیات)[8] و چون در آن حال نمی تواند شرح و خصوصیات آن را بیان کند، در آیه ی دیگری برای اینکه فعلا خود را راحت کند می گوید: (قد فصّلنا الصلوة فی ورقة اخری)[9] ولی بعدها که “اقدس” منتشر شد، در مقام شرح نماز از جهاتی به محذوراتی (و عمده مفصّل و زیاد بودن نه رکعت بود برای مردم قرن نوزدهم) بر می خورد، و از این لحاظ اصل موضوع را به کلی مسکوت عنه گذاشته و نماز دیگری نازل می کند.

و ممکن است این ورقة اخری را در جای دیگری تنظیم کرده و برخی از اصحاب مخصوص نیز دیده باشند، ولی چون به اشکالاتی بر می خوردند صلاح در این می بینند که به هر وسیله که باشد آن را از میان بردارند.
و به هر صورت پس از تلف شدن آن ورقه میرزا بهاء سه نوع نماز نازل کرده است: 1_ نماز کبیر 2_ نماز وسطی 3_ نماز صغیر.
نماز کبیر که در هر بیست و چهار ساعت یک مرتبه کافی است.
نماز صغیر که وقتش از ظهر تا ظهر دیگر است، و عبارت است از صرف خواندن این دعا: (اشهد یا الهی بانّک خلقتنی لعرفانک و عبادتک اشهد فی هذا الحین بعجزی و قوّتک و ضعفی و اقتدارک و فقری و غنائک لا له انت المهیمن القیّوم).
و نماز وسطی که در سه وقت (صبح، ظهر، شام) به صورت یک رکعتی خوانده می شود، به این ترتیب: اول برای وضو دستها یش را می شوید و دعائی می خواند. بعد صورت را شسته، باز در آن حال دعائی می خواند. سپس برای نماز قیام کرده، دعائی می خواند. بعد به رکوع رفته، و در آن حال دعای رکوع را می خواند. بعد از آن باز قیام کرده و در حال قنوت دعائی می خواند. و با همین اعمال نماز او تمام می شود. و دعای حال قیام که مفصل تر از همه است، این است: (شهد الله لا اله الا هو له الامر و الخلق قد اظهر مشرق الظهور (میرزا بهاء) و مکلّم الطور الّذی به انار الافق الاعلی و نطقت سدرة المنتهی و ارتفع النداء بین الارض و السماء قد اتی المالک الملک و الملکوت و العزّة و الجبروت لله مولی الوری و مالک العرش و الثری).

ترجمه ی این دعا که از جهت لفظ و معنی پر از غلط است، این است:
شهادت می دهد خدا به این که خدائی نیست مگر پروردگار جهان؛ و مخصوص او است امر و خلق (تا اینجا از ادعیه اسلامی و از قرآن گرفته شده است) به تحقیق ظاهر کرده است “میرزا بهاء” را که مشرق ظهور و بسخن آورنده کوه طور است، چنان میرزا بهائی که بوسیله ی آن افق اعلی منوّر گشت و سدره ی منتهی به نطق آمد و میان زمین و آسمان ندا بلند گردید، و به تحقیق ظاهر شد و آمد مالک جهان و ملک و ملکوت و عزّت و جبروت برای خدائی است که مولای خلق و مالک عرش و فرش است.

مولای عرش و فرش (میرزا بهاء) لا اقلّ نتوانسته است چند سطر دعائیکه که برای پیروان خود در حال نماز معین کرده است: از جهت لفظ و معنی بی عیب و نقص نازل کند.

آری مکلّم طور هنوز حرف زدن را یاد نگرفته و ندانسته که مشرق ظهور از صلب “میرزای بزرگ نوری” در سال (1233) بعد از هجرت ظاهر نمی شود، کسی که سدره منتهی را به زبان آورده است، این همه اغلاط لفظی و معنوی را (در بدیع و ایقان و اقدس و الواح دیگر) تلفّظ نمی کند، کسی که مالک عرش و فرش است لا اقلّ می تواند نمازی را که در “اقدس” آورده است به مردم نشان دهد، و حرفی بزند که قابل اجرا و عمل بشود.
در “نظر اجمالی” می گوید: نماز وسطی در سه وقت ادا می شود: از طلوع فجر تا ظهر و از ظهر تا غروب آفتاب، و از غروب تا دو ساعت از شب گذشته.[10]

نماز صغیر، یک آیه و وقت ادای آن هنگام زوال آفتاب یعنی ظهر است.

در “گنجینه ی احکام” می گوید: در رساله ی سؤال و جواب نازل در ورقه صلوة سؤال: آیا نماز نازل شده هر سه واجب است یا نه؟ جواب می دهد که عمل به یکی از این سه نماز سه رکعتی واجب و هرکدام را که انجام دهی کفایت می کند.[11]

این بود تاریخچه نزول نماز در مسلک “باب” و “بهاء".

و بطوریکه ملاحظه فرمودید: بالاخره این عبادت بزرگ و مهمی را که مهمترین وسیله ی قرب و ارتباط ما بین خالق و مخلوق است را از میان برداشته، و بجای آن چند سطر دعا (آنهم برای معرفی خودش) گذاشته است! [12]

[1] . محمد محمدى رى شهرى، میزان الحکمة، ج5، ص372، حدیث10259.
[2] . بیان، باب هفدهم از واحد نهم.
[3] . آئین باب، ص 93.
[4] . اقدس، صفحه 3، سطر 15.
[5] . اقدس، صفحه 4، سطر 9.
[6] . گنجینه ی احکام، ص 27.
[7] . رساله ی سؤال و جواب، ص 26.
[8] . اقدس، آیه ی 13.
[9] . اقدس، آیه ی 20.
[10] . نظر اجمالی، ص 69.
[11] . گنجینه ی احکام، ص 19.
[12] . محاکمه و بررسی در تاریخ و عقائد و احکام باب و بهاء،ج 2، ص 106.